Nieco naukowa opowieść o mocnych stronach

mocne strony naukowo

Dzień dobry, cześć 🙂

Dziś chciałam Wam przekazać opowieść o tym, jak to się stało, że w sposób naukowy zostały wyłonione konkretne silne cechy charakteru.

Tematyka mocnych stron charakteru niekiedy jest traktowana powierzchownie lub nie jest brana poważnie. Jednak świadomość tego, że nad silnymi cechami charakteru były prowadzone konkretne badania naukowe może znam zmienić ten obraz, a także może pomóc spojrzeć na swoje mocne strony jako coś realnego oraz istotnego – gdyż każdy, naprawdę każdy ma dany zestaw silnych stron charakteru – to też jest udowodnione naukowo. Fajnie, prawda?

Zatem zapraszam 🙂

Psychologia (szczególnie nurt psychologii: psychologia pozytywna) chcąc wyróżnić właściwości psychiczne mające dobry wpływ na dobrostan człowieka (na jego szczęście) posługuje się pojęciami „siła psychiczna” oraz „cnota”. Pojęcia te były kluczowe dla Seligmana i Petersona w aspekcie dobrego życia.[1]

Czym jest cnota?
Na to pytanie od wieków starali się odpowiedzieć szczególnie filozofowie. Ich klasyfikacja i rozumienie było zależne od kręgu kulturowego, epoki i danego społeczeństwa. Jednak warto podkreślić, że bez względu na uznanie czegoś za cnotę, w każdym czasie, na całym świecie ludzie posiadali pewien katalog cech, postrzeganych za dobre i wartościowe, aby ich przestrzegać.[2]
Samo pojęcie „cnota” wywodzi się z łaciny, gdzie „virtus”, będące trzonem słowa, rozumiane
było jako „doskonałość” oraz/lub „siła”. W perspektywie psychologii termin „cnota”
wyjaśniany jest jako każdorazowe postępowanie, które daje człowiekowi możliwość
zachowywania się oraz myślenia wpływającego korzystnie na osobę, jak również na
całe społeczeństwo. Co za tym idzie, dzięki cnotom pojedyncze osoby, a także całe
społeczności mogą żyć dobrze. Podnoszą one jakość życia i sprzyjają poczuciu szczęścia.[3]

Cnoty, którymi dysponuje człowiek tworzą jego charakter. Zaś charakter jest tą składową usposobienia człowieka, która formuje się przez całe życie. To właśnie ten element osobowości postrzegany jest jako potencjał i wartość dla dobrodziejstwa danej jednostki, a także innych osób.

Siła psychiczna najpierw wypływa z konkretnych cnót, dalej z charakteru. Definiowana jest jako generalna umiejętność w efektywnym obchodzeniu się z wyzwaniami, utrudnieniami czy też problemami.[4]

Zamierzeniem Marina Seligmana było odkrycie tego w jaki sposób należy budować cechy, które pozwalają nie tylko przetrwać człowiekowi, ale które sprawiają jego rozkwit.[5] Próbując dotrzeć do tych cech Seligman razem z Petersonem podjęli się naukowej klasyfikacji mocnych stron człowieka. W wyniku czego w roku 2000 powstał Instytut Wartości w Działaniu – Instytut (VIA). Z kolei rezultatem pracy naukowców w Instytucie była klasyfikacja Sił VIA (Values in Action), zwanymi inaczej Wartościami w Działaniu.[6]

Przegląd cech, które mają pozytywny wpływ na poziom dobrego życia był już przeprowadzany przez psychologów na różnorakich płaszczyznach. Jednakże w tej dziedzinie psychologii Seligman oraz Peterson stworzyli najbardziej dopracowaną kategoryzację cech, mających wpływ na dobrostan – Klasyfikacja VIA. Intencją naukowców było stworzenie klasyfikacji cech, które stałyby się kontrastem dla systematyzacji zaburzeń psychicznych DSM oraz ICD, zatem takie, które przekładają się na jakość ludzkiego życia.

Badacze w identyfikacji sił charakteru przyjęli poniższe kryteria:

  • Siły charakteru oddziałują na poczucie szczęścia i spełnienia zarówno jednostki,
    jak i innych osób.
  • Co za tym idzie sprawiają, że dana osoba dzięki nim nie tylko „jest ponad” zaburzeniami i nie odczuwa większych utrapień na tle psychicznym, lecz jest w stanie doświadczać czegoś więcej.
  • Są widoczne w zachowaniu osoby w różnorakich sytuacjach.
  • Są obecne w odmiennych kulturach.
  • Nie są tylko środkiem do osiągnięcia czegoś, lecz wartością samą w sobie.
  • Nie szkodzą innym ludziom, którzy są ich „świadkami”, wręcz przeciwnie, motywują, podtrzymują i inspirują do tego, by inni również do nich dążyli.
  • Siły charakteru są mierzalne, zatem dzięki swojej charakterystyce zostały wyodrębnione przez specjalistów.
  • Kolejno, są widoczne i możliwe do wskazania u niektórych osób (np. jesteśmy w stanie wskazać osobę, która jest życzliwa).
  • Każda z nich jest charakterystyczna, co oznacza, iż jedna siła charakteru nie pokrywa się z innymi w całej klasyfikacji.
  • Ich przeciwieństwa są negatywne.[7]

Dzięki badaniom Seligman i Peterson wyłonili 24 siły charakteru, które zostały ujęte w 6 głównych cnotach. Cnoty nie zostały zmierzone przez naukowców, w przeciwieństwie do mocnych stron charakteru. Ich zdaniem są one czymś ogólnym i abstrakcyjnym, zatem są swego rodzaju kategoriami dla mocnych stron, [8] które przedstawię wkrótce.

Dziś sporo treści, mam nadzieję, że Ci się podobało, daj znać 🙂 !

Poza pokazaniem tego jak to się stało, że zostały wyłonione konkretne mocne strony charakteru, chciałabym zaprosić Cię ponownie do przyjrzenia się swoim mocnym stronom. Spójrz na nie biorąc pod uwagę kryteria, które przyjęli naukowcy.
Jak to jest z Twoimi siłami charakteru?

Pozdrawiam ciepło

Zuzia

[1] A. Tylikowska, K. Tucholska, Psychologia pozytywna w świetle teorii integralnej Kena Wilbera, w: Rzeczywistość społeczna w badaniach młodych naukowców, red. Z. Dziemianko, W. Stach, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlu i Usług Maiuscula, Poznań 2012, s. 4.
[2] M. E. McCullough, C. R. Snyder, Classical sources of human strength: Revisiting an old home and building a new one, w: Journal of Social and Clinical Psychology, red. McCullough M. E., t. 19, nr 1, Nowy Jork 200, s. 1.
[3] Tamże, s. 3.
[4] A. Tylikowska, K. Tucholska, Psychologia pozytywna w świetle teorii integralnej Kena Wilbera, dz. cyt., s. 4.
[5] M. Seligman, Positive Psychology, Positive Prevention and Positive Therapy, w: Handbook of Positive Psychology, red. C. R. Snyder, S. J. Lopez, s. 3-7, Oxford University Press, Nowy Jork 2002, s. 8.
[6]Character Strengths and Virtues: A Brief Introduction, s. 2. http://pathwaystocharacter.org/wp-content/uploads/2017/01/Character-Strengths-and-Virtues-Summary.pdf, [dostęp: 2.02.2021].
[7] M. Seligman, T. Steen, N. Park, Ch. Peterson, Positive psychology progress: empirical validation of interventions, w: American Psychologist, red. A. Kazak, H. Cooper, 60(5), Waszyngton 2005, s. 411.
[8] Ch. Peterson, M. Seligman, Character Strengths and Virtues: A Handbook and Classification, Oxford University Press/American Psychological Association, New York 2004, s. 31.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *